Gebelik, insan yaşamında beslenmenin en önemli olduğu devrelerden biridir. Gebelik dönemindeki beslenme şekli anne ve doğacak bebeğin sağlığını büyük ölçüde etkiler.
Çocuğunuzun anne karnında büyümesi, bedensel, zihinsel yönden gelişmesi, gebeliğiniz süresince beslenmenizle yakından ilgilidir. Bununla birlikte özellikle gribal enfeksiyonların artış gösterdiği kış aylarında anne adayları beslenmelerine dikkat etmelidirler. Bu tip hastalıklar gebe kadınlarda daha ağır seyredebilmektedir. Gebelik süresince, yeterli ve dengeli beslenme için besin öğelerine gereksinim artmaktadır. Özellikle 5 besin grubundan yeterli ve dengeli düzeyde alım, artan besin öğesi gereksinimini karşılamak ve bağışıklık sistemini güçlü tutmak için en iyi yoldur.
YİYECEK GRUPLARI:
Et, balık, kümes hayvanları, yumurta, peynir, kurubaklagil grubu:
Bu gruptaki yiyecekler protein açısından zengindir. Beyin, kas, kemik ve dişlerin gelişimini, kan yapımını ve büyümeyi sağlarlar. Proteinler, özellikle et, yumurta, tavuk, balık gibi yiyeceklerden elde edilir. Yumurta, anne sütünden sonra vücutta en iyi kullanılan protein kalitesine sahiptir. Bu nedenle gebelik süresince haftada 3- 4 kez tüketilmesi önerilir.
Süt ve yoğurt grubu:
Bu gruptaki besinler, kalsiyum, protein, A vitamini ve bazı B vitaminleri açısından zengindir. Büyüme ve gelişme için özellikle kemik ve diş gelişiminde gereklidir.
Sebze ve meyve grubu:
Taze sebze ve meyveler sağlık için faydalı pek çok vitamin içerirler. Özellikle A, C ve E vitamini bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Ayrıca posa içeriği yüksek olduğundan gebelikte sık görülen kabızlığın giderilmesinde de yardımcı olurlar.
Tahıl grubu:
Bu gruptaki besinler karbonhidrat açısından zengindir ve vücuda enerji sağlarlar. Büyüme ve gelişmeye yardımcı olurlar.
Yağ ve şeker grubu:
Bu gruptaki yiyecekler vücuda enerji sağlar. Yalnız tereyağında A vitamini, bitkisel sıvı yağlarda E vitamini vardır. Tatlılardan pekmez kalsiyum ve demirden zengindir. Gebelik süresince bu tür yiyeceklerden aşırıya kaçmadan tüketilebilir.
Gebelik süresince artan vitamin ve mineral ihtiyacınızı (demir ve folik asit haricinde) çeşitli besinleri içeren bir diyetle sağlayabilirsiniz. Demir, folik asit ve diğer önemli besin öğelerini karşılamak için hekiminize danışmalısınız..
Kış aylarında yeterli ve dengeli beslenmek için;
- Çay ve kahve tüketiminizi azaltınız. İçecek olarak ayran, süt ve taze meyve sularını tercih ediniz.
- Sebze ve meyvelerinizi tüketmeden önce çok iyi yıkayınız. Mevsim dışı sebze ve meyveleri tüketmeyiniz.
- Meyve ve sebzelerin değişik renkte olanlarını tercih ediniz.
- Sigara ve alkol kullanmayınız. Sigara içilen ortamlarda bulunmayınız.
- Yemek ve salatalarınızda zeytinyağı ve diğer yağları (mısırözü, soya, ayçiçek yağı gibi) karışık olarak kullanınız.
- Hazır yiyecek ve içecekleri ( hazır çorba, meşrubat, hazır meyve suları, et su tablet ) tüketmeyiniz.
- Haftada 2 gün balık, 2 gün tavuk veya hindi, 2 gün kırmızı et ve bir gün de kurubaklagil şeklinde protein kaynağı ve et grubu besinlerden yararlanabilirsiniz.
- Her öğünde her besin grubundan yiyecekler tüketerek beslenmenizde çeşitlilik sağlayınız.
- İçeriği bilinmeyen hazır yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır.
ÖRNEK YEMEK LİSTESİ:
Sabah:
- 1 yumurta
- 1-2 kibrit kutusu kadar beyaz peynir
- 5 adet zeytin
- Söğüş sebze
- 2 -3 ince dilim tam buğday ekmeği
Kuşluk:
- 5 adet kuru kayısı
- 4 tüm ceviz
Öğle:
- 1 kase çorba
- 1 tabak sebze yemeği
- Salata
- 1 kase yoğurt
- 2 ince dilim ekmek veya 4 kaşık bulgur pilavı veya 8 kaşık bakliyat yemeği
İkindi:
- 2 porsiyon meyve
- 1 su bardağı süt
Akşam:
- 1 kase çorba
- 5 köfte büyüklüğünde (kemiksiz) et, tavuk veya 1 orta boy çipura büyüklüğünde balık
- Salata
- 2 ince dilim ekmek veya 4 kaşık bulgur pilavı veya 8 kaşık bakliyat yemeği
Gece:
- 1 porsiyon meyve
- 1 su bardağı süt
Artan enerji ve protein gereksinmelerinin karşılanamaması annede ağırlık azalmasına neden olabilir. Artan gereksinmeler karşılanamadığı zaman anemi, diş çürüklüğü, osteomalasi gibi hastalıklar ortaya çıkabilir. Yetersiz ve dengesiz beslenen gebelerde toksemi görülme riski daha fazladır. Yetersiz protein alımına bağlı ödem gelişebilir.
Çoklu Doymamış Yağ Asitleri:
Diyetle alınan çoklu doymamış yağ asitleri miktarı ve dağılımı elzem besin ögeleri açısından önemlidir. Fetal büyümeye ve gelişmeye etkileri, anne diyetindeki yağ asitleri dağılımı, yağ deposu, anne sütündeki etkinliği belirtilmektedir. Beynin katı kısmının %50-60’ı lipitlerden oluşmaktadır. Gebelik diyetinde (n-3) yağ asitlerinden (balık yağı) zengin besinlerin tüketilmesi bebeğin sinir sisteminin gelişmesinde etkindir.
Demir:
Et ve türevleri, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller ve kuru üzüm, incir gibi besinlerde bulunur. Anemik olanlar, genç yaşta ve sık doğum yapanlar başta olmak üzere tüm gebelerde demir eklenmesi önerilmektedir. Gebe kadınlarda demir gereksiniminin artması, günlük diyetin tahıla dayalı olması, barsak parazitleri, kötü çevre ve yaşam koşulları (enfeksiyonlar), sık doğumlar, yetersiz beslenmeye ek olarak aşırı çay ve kahve tüketimi anemiyi sık rastlanan bir hastalık olarak karşımıza getirmektedir. Günlük C vitamini tüketimi de demirin vücutta kullanılmasında önemli bir etkendir.
Çinko:
Bağışıklıkta önemli rol oynayan önemli bir eser elementtir. Çinko; et, deniz ürünleri, süt ve türevleri, yumurta ve yağlı tohumlarda bulunur.
