Anne karnındaki bebeklerin beyin gelişimi ve bebeklerin beyin gelişiminde besinlerin rolü
İster anne karnında olsun, ister doğduktan sonra olsun bir bebeğin beyin gelişimini ve zekasını tek başına artıracak bir yöntem, takviye veya gıda yoktur. Alınan gıdaya, takviyeye ve yönteme bağlı bir gelişim olanaklı olsaydı, insanlarda boyut ve gelişim olarak çok farklı düzeyde beyin yapılarıyla karşılaşılırdı. Bu bakımdan süper gıda olarak adlandırılan besinleri yoğun tüketerek bebeğiniz beyin gelişiminde anormal bir fark yaratamazsınız. Ama burası önemli: Tek yönlü beslenerek ise bebeğinizin beyin gelişiminde eksikliklere sebep olabilirsiniz:
Özellikle karbonhidrat ağırlıklı beslenmenin beyin atrofisine yani beynin küçülmesine sebep olduğu bilimsel çalışmarla kanıtlanmıştır. Bebeklerine sırf karnı doysun, kilo alsın kolları bacakları pofur pofur olsun diye pirinç unu yediren anneler bu yazı sizin için
Peki anne karnındaki bebeklerin beyin gelişimini etkileyen noktalara göz atarsak:
Beyin; Hem kaliteli gıdalarla, hem de bilişsel anlamda iyi beslenmelidir
Bireysel farklılıklar ve istisnai durumlar hariç insanların beyin yapıları ve gelişimi genel bir benzerlik gösterir. Sağlıklı yaşam, iyi bir bakım, yeterli bir eğitim, bireysel deneyimlerin arttırılması çevresel faktörler kişilerin bilgi birikimi ve donanımını yükseltir. Zeka ise bütün bu saydıklarımızla ilişkili olarak kişinin eğilimlerinden ve beklentilerinden de etkilenerek farklı alanlarda belirgin olarak geliştirilebilir. Yani tek bir zekâ türü yoktur. Örneğin müzik zekası, matematik zekası veya sosyal zekâ ve bunun gibi türlerden bahsetmek mümkündür. Zekanın kendini gösterebilmesi ve ortaya çıkabilmesi için sağlıklı bir beyin yapısı ve gelişimine ihtiyaç duyduğunu unutmamak gerekir. Beyin; kendi sağlıklı gelişimini tamamlayabilmesi için yapısal, fizyolojik ve fonksiyonel olarak korunmalı ve hem sağlıklı beslenme hem de bilgilerle iyi beslenmelidir.
Anne Karnındaki Bebeğin Beyin Gelişimi için Folik Asit desteği önemli!
Bebeğin beyni, anne yumurtasının döllenmesinden sonra çoğalan hücrelerin oluşturduğu tüp şeklindeki yapının (nöral tüp) 21-28. gününde kapanmasından sonra oluşmaya başlar. Hücreler farklılaşarak, beyin hücresi haline gelir ve zaman içinde büyüyerek olgunlaşır. “Tam bu dönemde bir vitamin olan ‘folik asit’ çok önemli bir rol oynar. Folik asidin eksikliği olan annelerin bebeklerinde beyin ve sinir sisteminde ‘nöral tüp defektleri’ adı verilen beyin yapısal anomalileri, eksik oluşma, omurga kemiklerinin oluşmaması veya eksik oluşması yüzünden omuriliğin açıkta kalmasına veya bir kese içinde dışarıda kalmasına yol açan ‘spina bifida’ (halk arasında bebeğin sırtında açıklık şeklinde ifade edilir) dediğimiz anormallikler meydana gelebilir. Bu anormalliklerden bazılarıyla bebek yaşayamaz, bazılarında ise acil ameliyat gerekebilir” açıklamasında bulunan Ayvaz, bu hastalıkları önlemek için yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
* Üreme çağındaki kadınların folik asit ile nöral tüp defektleri ilişkisi konusunda bilgilendirilmesi
* Beslenme alışkanlıkları konusunda toplumun bilgilendirilmesi
* Üreme çağındaki tüm anne adaylarının günlük dozda folik asit kullanması
* Tüm gebeliklerin 16.-20. haftalar arasında alfa fetoprotein (AFP) düzeyleri ve ultrason ile değerlendirilmesi
* Yüksek riskli anne adaylarına (ailesinde anomali rastlanan) gebelik öncesinden başlamak üzere folik asit kullanımı önerilmesi gerekir.
Tek Bir Besinin, Beyin Gelişimini Artırabileceğini Gösteren Bir Kanıt Yoktur
Anne adayının dengeli beslenmesinin karnındaki bebeğin beyin gelişimine katkıları kesinlikle tartışılamaz. Annenin öğünlerinde tek taraflı beslenmemesi, öğünlerinde protein-karbonhidrat-yağ dengesini iyi kurması, sebze ve meyvelere yer vermesi, yeterli ve kaliteli sıvı alması, tüketilen gıdalarda miktar yerine tüketilen gıdalarda çeşitliliğe önem vermesi gerekir. Tek bir besinin beyin gelişimini artırabileceğini gösteren bir bilimsel araştırma sonucu yoktur. Bazı besin ve minerallerin eksikliğinin, beyin gelişimini olumsuz yönde etkilediği kanıtlanmıştır. Buna en iyi örnekler olarak demir eksikliğinin kansızlığa yol açması, özellikle gelişme çağındaki kız çocuklarında ciddi öğrenme güçlüğü yapması, B 12 vitamin eksikliğinin hafıza ve nörolojik sorunlara yol açması gösterilebilir. Öğünlerinde Omega 3 (DHA, balık yağı) içeren gıdalara yer veren her yaş gurubunda faydalı olduğu görülmüştür.
Bilinçli Anneler Sağlıklı Ve Akıllı Çocuklar Yetiştirir
Bir annenin, bebeğinin beynini geliştirmek, sağlıklı bir birey olmasını sağlamak için yapabileceği en iyi şey öncelikle kendi sağlığına dikkat ederek kendine ve bebeğine zararlı olacak durumlardan ve alışkanlıklardan kaçınmasıdır. Bilinçli anneler, sağlıklı ve akıllı çocuklar yetiştirir. Bir binayı yapmak için sağlam bir alt yapı (genetik faktörler), kaliteli malzeme (iyi beslenme, mineraller ve vitaminler), iyi bir takip (sağlık kontrolleri ve tetkikler), koruyucu destekler (aşı ve bakım) ve iyi bir ortam (çevresel faktörler) gerekir. Bunları, annelere sağlayabildiğimiz ölçüde toplumun beyin sağlığını koruyabilir ve geliştirebiliriz.